POWSTANIE STYCZNIOWE 1863 rok
W nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku oddziały powstańcze zaatakowały Rosjan w trzydziestu miasteczkach Królestwa Polskiego. Rozpoczęło się powstanie nazwane przez historyków”styczniowym”. Zapisało się ono w dziejach Polski jako najdłużej trwający zryw niepodległościowy XIX i XX wieku. Objęło tereny Królestwa Polskiego, Litwy i Ukrainy.
W czasie kilkumiesięcznych zmagań stoczono 1229 bitew i potyczek, z czego 956 w Królestwie, zaś około 150 na Lubelszczyźnie.
Burmistrz Grabowca, raportem do władz carskich w Hrubieszowie donosił o przybyciu do magistratu w dniu 4 lutego 1863 r. 6-ciu uzbrojonych powstańcach, którzy wręczyli drukowaną odezwę Komitetu Centralnego do odczytania mieszkańcom Grabowca.
Komitet Powstańczy dekretem z dnia 22 stycznia 1863 roku znosił pańszczyznę, czynsze jakie ciążyły na posiadaczach gruntów, a wyrobnikom, parobkom nadawał najmniej 3 morgi ziemi, jeżeli wstąpią w szeregi wojska narodowego i walczyć będą za wolna Ojczyznę.
Po przeczytaniu odezwy, powstańcy przemocą zabrali z kasy 69 rubli za pokwitowaniem dowódcy Jankowskiego. Odziały powstańcze kilkukrotnie nawiedzały Grabowiec i okolice. Dnia 8 III 1863r. z Wojsławic do Grabowca przybył oddział powstańczy pod dowództwem”Lelewela” złożony z około 200 ludzi. Dnia 22 września 1963 r. przybyło do Grabowca 24 konnych powstańców uzbrojonych w karabiny, pistolety i pałasze ubranych w granatowe mundury z amarantowymi wyłogami
Podobne raporty do przedstawicieli władz carskich sporządzili wójtowie: Tuczęp, Ornatowic i Bereścia.
Wójt Tuczęp w dniu 1 listopada1863 roku donosił o przybyciu do wsi 1200
osobowego oddziału powstańczego pod dowództwem Szydłowskiego i Lenieckiego.
Burmistrz Grabowca w raporcie do władz carskich z dnia 1 listopada 1863 roku opisuje przybycie Powstańców Szydłowskiego, którzy zwerbowali 30 młodych mieszkańców Grabowca i wcielili ich w oddziały powstańcze.
Burmistrz w raporcie do przedstawicieli władz carskich nazwisk rekrutów nie podaje, ze względu na bezpieczeństwo ich rodzin, które mogły by ponieść srogą karę od zaborcy.
Oddziały powstańcze dowodzone przez Lenieckiego w lutym 1864 roku po dotkliwej porażce- praktycznie przestały istnieć.
Prawdopodobnie wtedy polegli lub dostali się do niewoli ostatni z 30-tu grabowieckich rekrutów.
Nazwiska ich do dziś nie są znane.
Chwała Bohaterom!
Bibliografia
- Powstanie styczniowe w powiecie hrubieszowskim- B. Dąbrowska
- Grabowieccy kosynierzy- W. Jaroszyński
- Siedem Wieków Grabowca – W. Jaroszyński
