Drewniane budownictwo lubelskiej wsi przez setki lat zachwycało różnorodną drewnianą architekturą. Różnorodność ta wynikała z geografii i historii tych terenów, krzyżowania się i wzajemnego oddziaływania różnych tradycji.
Można tu było zobaczyć kościoły rzymskokatolickie, cerkwie prawosławne i greckokatolickie, żydowskie bożnice. Grabowiec z charakterystyczną drewnianą zabudową i czworobocznym rynkiem, zamieszkiwany był przez Polaków, Żydów, Rusinów.
Drewno– budulec, z którego powstawała większość domów, świątyń oraz innych obiektów na dawnej Lubelszczyźnie wiązała się z powszechnością dużych kompleksów leśnych obok powstających wsi, miasteczek czy też dworów. Drewno zaczęło dominować w architekturze wiejskiej i małomiasteczkowej. Stało się podstawowym elementem konstrukcyjnym przy budowie ścian i dachów, służyło też do robót wykończeniowych (stolarka) oraz jako materiał zdobniczy. Dzięki wykorzystywaniu drewna w budownictwie rozwinęły się specjalistyczne umiejętności jego obróbki (ciesielstwo, stolarstwo). Najczęściej występującymi obiektami architektury drewnianej był dom mieszkalny. Kolejne obiekty to budynki gospodarcze (stodoły, spichrze, budynki dla zwierząt) oraz tak zwana mała architektura (ule, bramy, furtki, studnie). Ważne miejsce w architekturze drewnianej zajmują obiekty sakralne (kościoły katolickie, cerkwie, synagogi, meczety, kościoły protestanckie, kapliczki i krzyże), przemysłowe (młyny wodne, wiatraki, olejarnie, kuźnie) oraz użyteczności publicznej (karczmy, remizy strażackie, szkoły).
W chwili obecnej tradycyjne budownictwo drewniane przechodzi do przeszłości.
Rzadkością są już kuźnie, karczmy, wiatraki, młyny wodne, drewniane budynki w wiejskiej zagrodzie.
Każdy zachowany drewniany obiekt jest nie tylko świadectwem tradycyjnego budownictwa drewnianego, ale również źródłem wiedzy o zwyczajach, kulturze, historii regionów i narodów. Obecnie tradycja budowania z drewna praktycznie zanikła.
W dzisiejszym artykule prezentujemy zdjęcia drewnianej zabudowy dawnego Grabowca.
przygotowała: M. Szajuk
Galeria zdjęć
