Rozmiar tekstu

WYSIEDLENIE GMINY GRABOWIEC

 

Dnia 13 stycznia 1943r. w powiecie hrubieszowskim rozpoczęła się akcja "Ukraineraktion", mająca na celu wysiedlenie z tego terenu Polaków i osiedlenie Ukraińców.

W Gminie Grabowiec akcję wysiedleńczą rozpoczęto 21 stycznia 1943r., od mieszkańców wsi: Skibice, Szystowice, Grabowczyk, Dańczypol, Henrykówka, Bronisławka, Skomorochy Małe i Duże, Żurawlów,Szczelatyn, Hołużno Ornatowice, Czechówkę, a kończąc 20 lutego 1943 r. wysiedleniem Grabowca i Góry Grabowiec. Akcję przeprowadzało Gestapo, SS, żandarmeria i Ukraińcy będący w służbie niemieckiej. Wysiedlenie miało bardzo brutalny przebieg. Zamordowano 52 osoby ( 30 mężczyzn, 13 kobiet i 9 dzieci). Niekiedy przed wysiedleniami ludzie ostrzegali się, wówczas opuszczali domy, zanim w ich wioskach zjawiały się niemiecko-ukraińskie oddziały żołnierzy. Mieszkańcy ci znaleźli schronienie i opiekę w sąsiednim powiecie chełmskim (Kukawce, Olszance, Majdanie Nowym), gdzie przybywali do lata 1943r.

Według relacji świadków tamtych tragicznych wydarzeń, mieszkańcy wyrywani wczesnym rankiem ze snu przez Niemców i Ukraińców, w pośpiechu zabierali żywność i najpotrzebniejsze przedmioty, udając się następnie na wyznaczony plac. Popychani, bici kolbami karabinów i szczuci psami nie znając swojego losu, oczekiwali po kilka godzin na mrozie na transport w nieznane.

Po przyjeździe do obozu przejściowego (UWZ- Lager Zamość) jak mówiono "Za drutami" następował kolejny etap gehenny, segregacja; przydatnych do pracy oraz skazanych na śmierć w obozach koncentracyjnych. Tragiczny los spotkał dzieci do lat 14, które zostały brutalnie zabrane rodzicom i wysłane transportem kolejowym w centrum okupowanej Polski. Dnia 30 stycznia 1943 r. Niemcy skierowali transport dzieci i starców (998 osób w tym 550 dzieci) do Siedlec, a dnia 2 II 1943 r. do Mordów powiat siedlecki , dnia 28 II do Mrozów powiat mińsko-mazowiecki. Do tego ostatniego głównie wywieziono mieszkańców z Gminy Grabowiec. Dzięki dobrej woli mieszkańców Mazowsza wielu wysiedlonych osób, a głównie dzieci – przetrwało ten trudny wojenny czas.

Z terenu gminy Grabowiec ogółem wysiedlono 6129 osób (w tym 2351 mężczyzn, 2579 kobiet i 1199 dzieci).

Niemcy w Gminie pozostawili jedynie tzw rzemieślników i osoby które miały świadczyć usługi na rzecz Hitlerowskich Niemiec. Dnia 1 marca został sporządzony dokument (język niemiecki_ opatrzony pieczęcią GEMEINDEAMT in Grabowiec kreis Hrubieszów- podpisany, który zawierał 26 nazwisk rzemieślników którzy pozostali w Grabowcu.

Domy w opustoszałych wsiach i Grabowcu zajęło około 3500 Ukraińców.


ZOBACZ:

przygotowała: M. Szajuk

Wyświetleń: 660

ADRES:

Gminny Ośrodek Kultury w Grabowcu
Rynek 6
22-425 Grabowiec

tel: 84 651 22 38
NIP: 919 000 56 07

E-mail:

 

GODZINY PRACY:

poniedziałek: 8:00 - 16:00
wtorek: 8:00 - 16:00
środa: 8:00 - 16:00
czwartek: 8:00 - 16:00
piątek: 8:00 - 16:00
niedziela (pierwsza i trzecia) : 14:00 - 17:00
Izba Pamięci (w dni ustawowo wolne od pracy)

*Studio nagrań dostępne jest w pozostałym czasie po wcześniejszej konsultacji.

*wynajem sali widowiskowej jest możliwy w pozostałym czasie po wcześniejszej konsultacji.

BIP

Materiały umieszczone na stronie posiadają prawa autorskie.
Kopiowanie bez zgody właściciela jest zabronione.

Autorami zdjęć z lotu ptaka są:
Kamil Pietnowski,
Tomasz Pedowski.